Een hemelwaterverordening kan verplichten om een retentielaag toe te passen bij een groendak of daktuin. Maar wat is een retentielaag eigenlijk? In deze blog leggen we dat graag uit!

Een retentielaag is een laag in een multifunctioneel dak waar je water in kunt bergen. De hemelwaterverordeningen spreken over een peil opzetten van, bijvoorbeeld, 60 mm per m2. 

Dit kan enkel en alleen in een laag die zodanig open is dat je ook daadwerkelijk deze 60 mm peil kunt meten. Dus dit is eigenlijk alleen maar mogelijk met een zogenaamde retentiebox, een recycling kunststof medium wat een soort van open luchtruimte creëert waarin je een waterpeil kunt zetten. Afhankelijk van de waterbalans op een kavel kan dit per project verschillen, van vaak 60 mm tot wel 250 mm waterpeil. Dit zorgt er dan ook voor dat bij elk project een waterbalans gemaakt moet worden om te bepalen hoe hoog deze retentiebox moet worden. 

Ik zie wel eens een lavalaag voorbijkomen als drainagelaag, is dat ook een retentielaag?

Een lavalaag als drainagelaag is veel toegepast tot begin jaren 2000. Echter is een lavalaag niet zo effectief als een retentiebox. Als je geluk hebt heeft lava een poriën volume van 50 %, dus dan zou je al bij een wateropgave van 60 mm minimaal 120 mm lava moeten toepassen om überhaupt die 60 mm waterpeil te kunnen bergen. Echter is dit niet ledigbaar, dus als het moet, wat vaak het geval is bij een vergunning, dien je het waterpeil in een bepaalde tijd weer leeg te laten lopen. Dat kan niet met een lavalaag, deze zal nooit helemaal leeglopen in een vooraf bepaalde tijd, er blijft altijd een hoop ‘hangwater’ achter. Daarom is een lavalaag niet geschikt als retentielaag, het is te zwaar, te hoog qua opbouw waardoor details niet uitkomen, niet ledigbaar en vooral niet héél duurzaam. Je moet hiervoor een vulkaan afgraven en het naar het project rijden in grote, zware vrachtwagens en vervolgens op het dak aanbrengen. De CO2 balans zal zeer negatief zijn en als je aan het einde van de levensduur van het dak de lava wilt hergebruiken gaat dat niet zomaar, het is een bodemvreemd product, dus duur in hergebruik. Dit terwijl een retentiebox van recycling kunststof de plastic soep sterkt verminderd en 100% circulair is, daarbij ook nog eens een stuk lichter en lager in toepassing, dus een win-win situatie.

Kan je ook waterbergen in substraat?

Ja en nee… ja het substraat houdt wel water vast, dat is ook de bedoeling. Maar je spreekt hier niet over ‘bergen’’.  Waterbergen is bedoeld als zijnde het opzetten van een waterpeil in een medium waarbij je de waterberging vooraf kan bepalen, beïnvloeden en besturen. Dus je kan exact het waterpeil aanbrengen, leeg laten lopen en meetbaar maken. Dat kan dus niet met een lava maar vooral ook niet met een substraat. Het water wat daarin komt is niet realtime meetbaar in mm of regelbaar. Je kan niet vragen aan het substraat dat als het eenmaal 60 mm waterberging heeft per m2 of het substraat dit morgen dan wil laten leeglopen en daar 48 uur over moet gaan doen. Dat is dus ondoenlijk, terwijl dit bij een retentiebox wel mogelijk is.

Wat is dan bufferen?

Ja dat is eigenlijk een gek woord in ons vak. Je houdt een buffer vast, dat kan in een vat, een retentielaag, substraat maar ook in de stammen van de bomen. Bufferen zegt dus niks over het opzetten van peil, de wateropgave. Eigenlijk moet je het hebben van regelbare berging (in de retentiebox) en niet-regelbare berging (in substraat, planten, doeken etc.). De niet-regelbare berging noemen we ook wel eens de buffering. Dus als een groendak 30 liter water moet bufferen van de gemeente voor een subsidie dan is die 30 liter opgenomen in het substraat, de doeken/vliezen en drainagelagen. Maar wat als dit al helemaal nat is geworden door een regenbui? Dan kan je die 30 liter niet meer vasthouden. En wanneer moet je die 30 liter dan vasthouden voor een subsidie? Voor de bui, na de bui, tijdens de bui, per dag, per week, maand of per jaar? Een gemiddelde gemeente zou antwoorden; dit is de gemiddelde buffering per m2 per jaar. Ja leuk, maar daar heeft een waterbeheerder, zoals de rioolbeheerder, het waterschap of de gemeente zelf niks aan, je kan er geen beleid op maken of een riool op dimensioneren. Dus 30 liter water bufferen is leuk, maar zegt niks over de wateropgave, je moet dus bergen, niet bufferen!

Conclusie:

Een lavalaag is een traditionele toepassing een normale opbouw bij een groendak of daktuin. Tegenwoordig zijn daar betere en duurzame oplossingen voor zoals een recycling kunststof drainagelaag zoals de Optigrün FKD drainagelaag.

Een lavalaag is niet ledigbaar en je hebt minimaal 2x dikte nodig van het te behalen waterpeil. Doordat de open ruimte in de lava sterk kan fluctueren per levering kan je niet garanderen dat het waterpeil daadwerkelijk behaald gaat worden. Daarom is het niet geschikt als retentielaag.